“Ik wil dat het allemaal netjes is, dan pas kan ik rustig zitten”. “Op mijn werk begrijpen collega’s niet dat ik zo lang over een rapport of e-mail doe. Maar ik wil gewoon dat het goed is, dan pas kan het de deur uit”. “Ik heb wel een bepaald beeld van mezelf als moeder, ja. En ook van mezelf als partner, dochter, collega en vriendin. Van wie ik daar aan moet voldoen? Dat is een goede vraag…” Dit zijn zomaar een aantal uitspraken van vrouwen die ik coach. Ze praten vaak over hun hoge lat, hoge verwachtingen en hun perfectionisme. Het heeft hen ver gebracht en veel opgeleverd. Maar op het moment dat ik ze spreek hebben ze er ook last van en voelt het dubbel. Willen ze er vanaf of in ieder geval dat het minder is. Ook Tilda (37 jaar, 3 kinderen, manager) komt hiervoor bij me voor coaching. Ze wil het allemaal anders, want ze voelt dat ze bijna om gaat vallen en dat wil ze voorkomen. We spreken een tijdje over wat perfectionisme voor haar betekent, ‘door wat voor bril ze kijkt’ en hoe het zich uit bij haar. Maar vooral ook wat het met haar doet, hoe ze zich eronder voelt. Inzicht hierin kan namelijk verder helpen.

Gezond perfectionisme bestaat niet

In de zomer heb ik een inspirerend artikel over perfectionisme gelezen van psycholoog Marjon Bohré op de site van Psychologie Magazine. Zij zegt dat gezond perfectionisme niet bestaat en legt uit dat er een verschil is tussen perfectionistisch bezig zijn en gewoon het beste van jezelf laten zien.

Het beste van jezelf geven en je uiterste best doen is motiverend en zorgt ervoor dat je je ontwikkelt en blijft leren, zegt Bohré: “Dat is iets anders dan perfectionisme, dan denk je: ‘Als ik er perfect uit zie, perfect leef, perfect werk, dan kan ik vermijden of beperken dat anderen kritiek hebben, me dingen verwijten of me belachelijk maken’. Perfectionisme is extern gemotiveerd. Het doel van perfectionisme in indekken, vooruitdenken wat anderen kunnen vinden van wat jij maakt of doet of bent. Het gaat uit van de vraag wat anderen vinden. Het beste van jezelf geven is juist intern gemotiveerd. Al je kwaliteiten gebruiken en het maximale inzetten wat je hebt. Dat komt voort uit je eigen interne wens om iets goeds te maken. Het is klaar als jij tevreden bent. En dat heeft niet zoveel te maken met wat een ander daar van vindt”.

Dit verschil bespreek ik met Tilda. Ze reageert meteen dat het niks met die ander te maken heeft. Maar dan plotseling staat ze stil tijdens de wandeling: “Ja, dat is het. Ik doe het wél voor de ander. Nu jij me dit zo uitlegt, realiseer ik me dat ik altijd bezig ben met wat iemand ervan vindt. Zo ben ik niet alleen op mijn werk bezig, maar ook thuis. Dat het altijd allemaal netjes moet zijn, want je weet maar nooit wie er zomaar langs komt. De buurvrouw bijvoorbeeld die iets wil vragen of een vriendin die in de buurt is. Ik wil eigenlijk heel graag dat het mijn intrinsieke motivatie is, omdat mijn man en kinderen er altijd wat van zeggen. Van mijn opruimwoede. En dan antwoord ik dat ik het fijn vind en het voor mezelf doe. Dat ik daar rustig van word in mijn hoofd en dat ik me daar prettig bij voel. Maar zoals jij eerder uitlegde over het verschil tussen normen en waarden: ik leg mezelf een norm op dat het zo hoort of moet, maar doe het vooral voor die ander. Dat is de bril waar ik doorheen kijk. Ik dek me in om het oordeel of een blik van die ander te voorkomen. Ook op mijn werk, zodat ik niet op mijn vingers getikt kan worden door mijn leidinggevende of dat een van mijn teamleden mij ergens op moet wijzen. Tjee, ik heb hier nooit op deze manier over nagedacht…”.

“Geluk is tevreden zijn met jezelf zonder de goedkeuring van een ander” (Voor Positiviteit)

Stel jezelf de goede vragen

“Er is niet mis met goed je best doen. Sterker nog, daar word je beter van!” schrijft Bohré. “Je leert en ontwikkelt, je bent trots en tevreden over je resultaat. Maar perfectionisme doet dat allemaal niet. Dat komt voort uit angst, en die angst wordt niet minder als je klaar bent met je rapport of e-mail. Daar komt nog bij dat perfectionisme verslavend werkt. Want ga maar na: we doen ons best om het oordeel van een ander te voorkomen, maar dat oordeel komt vaak tóch. Vaak net ergens waar we het niet verwachten. De logische reactie is dan: de volgende keer moet ik het nog perfecter doen”. Bohré werkt vanuit het gedachtengoed van Brené Brown en Brown noemt dat een procesverslaving: in plaats van dat we ons realiseren dat perfectionisme ons niet verder helpt, proberen we de volgende keer nóg perfecter te zijn en te doen.

Wil je weten of je perfectionistisch bezig bent of gewoon het beste van jezelf wilt laten zien? Bohré zegt: “De belangrijkste vraag die je jezelf dan kan stellen is: voor wie ben ik eigenlijk zo hard aan het werken? Wanneer ben ik tevreden? Het antwoord daarop kun je alleen zelf geven. Streef je naar het beste of ben je vooral perfectionistisch bezig?”.

Voor Tilda was dit echt een eye-opener. Zij is deze vraag nu aan het onderzoeken in het dagelijks leven: op haar werk, thuis in haar gezin, maar ook met haar vriendinnen en ouders. Het volgende coachgesprek gaan we hier samen verder mee aan de slag.

“Besluit wat het belangrijkste voor je is. Heb verder de moed nee te zeggen. Leef vanuit je innerlijk verlangen” (Stephen Covey)

Wil je net als Tilda samen met mij onderzoeken of je naar het beste streeft of dat je vooral perfectionistisch bent? En hoe je kunt voorkomen dat je omvalt? Ik stel jou de goede vragen die maken dat het helder wordt voor jou hoe je het wél wilt. Meld je aan voor een gratis kennismakingsgesprek: mail naar info@mamcoaching.nl Bellen/smsen/WhatsAppen kan ook: 06-83554192. Of plan meteen een gratis kennismakingsgesprek in via de online agenda op de site: https://mamcoaching.nl/contact/#planeengesprek

Wil je liever een workshop doen of een andere activiteit? Kijk dan in mijn agenda: https://mamcoaching.nl/agenda/ Ik ontmoet je graag!